Η ιδιαίτερη ιστορία και η σημασία του χάρτη της Ικαρίας του 1957

---

Σαν Ορειβατικός Πεζοπορικός Σύλλογος έχουμε σήμερα την τιμή και τη χαρά να δημοσιεύσουμε για πρώτη φορά στο διαδίκτυο τον πρώτο, πολύ αξιόπιστο για την εποχή εκείνη, χάρτη της Ικαρίας που συντάχθηκε και εκδόθηκε “ιδίαις δυνάμεις” το έτος 1957 από μία ομάδα δασκάλων που υπηρετούσαν τότε στα σχολεία του νησιού με επικεφαλής τον Μιχάλη Μάζαρη ο οποίος και αναφέρεται ως συντάκτης στο πολύ ενδιαφέρον υπόμνημα στην κάτω δεξιά γωνία του χάρτη.

Εκείνο που ενδιαφέρει ιδίως εμάς όσον αφορά αυτήν την έκδοση είναι 1ο) τα πολλά τοπωνύμια που περιέχει, το οποία είναι ακριβή, ορθογραφημένα και τοποθετημένα στις σωστές θέσεις, και 2ο) και κυριότερο, ότι αποτελεί μία πλήρη αποτύπωση των σπουδαιότερων “ημιονικών οδών” και "ατραπών" που τότε ήταν η συντριπτική πλειοψηφία των οδών στο νησί, και που σήμερα δεν είναι άλλο από τα γνωστά μας μονοπάτια!

Είναι πραγματικά εκπληκτικό να βλέπει κανείς πόσο εκτεταμένο και πυκνό ήταν το δίκτυο των μονοπατιών της Ικαρίας εκείνο τον καιρό. Επιπλέον, εκ του γεγονότος ότι οι συντάκτες θέλησαν να τα αποτυπώσουν στον χάρτη, συμπεραίνουμε εμείς σήμερα 1ο) ότι αυτό το δίκτυο δεν μπορεί παρά να ήταν σε τακτική χρήση, και 2ο) ότι ο χάρτης εκδόθηκε για να ανταποκριθεί σε μία αναγκαιότητα η οποία, κατά τα φαινόμενα, δεν μπορεί παρά να ήταν ότι το έτος 1957 η Ικαρία αρχίζει να υποδέχεται επισκέπτες. Υπό αυτή την έννοια, αυτός ο χάρτης, με τις φωτογραφίες μάλιστα που περιέχει, φαίνεται πως ήταν και ενός είδους “μίνι τουριστικός οδηγός”.  😊
Διαβάστε τη σχετική δημοσίευσή μας στο facebook:

Το μεσοχείμωνο που βρέχει και κάνει κρύο στο νησί, είναι η πιο καλή εποχή για να διηγούμαστε παλιές ιστορίες και να...

Δημοσιεύτηκε από Ορειβατικός Πεζοπορικός Σύλλογος Ικαρίας στις Δευτέρα, 15 Ιανουαρίου 2024

 

Μια πεζοπορία από το Μονοκάμπι στον Αύλακα παραμονές Πρωτοχρονιάς του 2024

Γεια σας φίλοι
Έχουμε προσέξει και έχουμε συζητήσει πολλές φορές ότι λόγω της ιδιόμορφης μορφολογίας των ακτών που είναι ψηλοκρεμαστές και μονοκόμματες, το νησί μας φαίνεται σαν να «κλείνει προς τα έξω και να ανοίγει προς τα μέσα» 😊

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι, αντίθετα με άλλες παραθαλάσσιες περιοχές όπου κατεβαίνοντας από το βουνό το έδαφος ανοίγει σιγά-σιγά διαμορφώνοντας μικρότερες ή μεγαλύτερες λαγκαδιές και παραλίες, πολύ συχνά στην Ικαρία, ιδιαίτερα στην βόρεια πλευρά, οι λαγκαδιές και οι μικρές κοιλάδες βρίσκονται στο εσωτερικό του νησιού, ενώ κατεβαίνοντας προς τη θάλασσα, το έδαφος αντί να φαρδαίνει, στενεύει. Έτσι, οι πλατιές βουνίσιες λαγκαδιές βαθμιαία γίνονται απόκρημνες χαράδρες που μόνο φτάνοντας στη θάλασσα, λόγω των προσχώσεων ανοίγουν πάλι δημιουργώντας παραλίες.
Το ίδιο ισχύει και αντίστροφα. Δηλαδή, πλησιάζοντας κανείς τις ακτές και βλέποντας τις παραλίες του νησιού συχνά κυκλωμένες από ψηλούς λόφους και γκρεμούς, είναι αδύνατο να μαντέψει ότι ανηφορίζοντας ακολουθώντας τον ρου κάποιου από τους χείμαρρους που εκβάλουν σε αυτά τα σημεία, θα συναντήσει μία πλατύτερη και πολύ ομαλότερη ενδοχώρα, τη ζώνη δηλαδή που βρίσκουμε σήμερα απλωμένα τα παλιά ορεινά χωριά του νησιού, τις καλλιέργειες, τα νερά, τους δρόμοι κτλ.

Ένα χαρακτηριστικό δείγμα αυτής της γεωμορφολογίας είναι η κοιλάδα της ανατολικής Μεσαριάς που καταλήγει στο Κεραμέ (βλ. την πεζοπορία μας εκεί το 2015), ωστόσο, όπως διαπιστώσαμε πρόσφατα, η πιο χαρακτηριστική εκδήλωση του φαινομένου είναι μάλλον η χαράδρα του Αύλακα κάτω από το χωριό Μονοκάμπι.

Το παλιό λιθόστρωτο μονοπάτι που ξεκινάει από αυτό το χωριό και καταλήγει στη μικρή παραλία κάποιοι από εμάς το είχαμε περπατήσει το 2013 σε μία πεζοπορία που είχε οργανώσει ο Σύλλογος Νεολαίας Αγίου Κηρύκου (βλέπε, δημοσίευση στο ikariamag και φωτογραφίες στη σελίδα τους στο φέησμπουκ). Έτσι, δέκα χρόνια αργότερα, κάποιοι από εμάς πάλι αποφασίσαμε σε μία έμπνευση της στιγμής να το ξαναδοκιμάσουμε, να δούμε πως είναι, να φωτογραφίσουμε στιγμιότυπα του τοπίου και να σηματοδοτήσουμε τη διαδρομή.

Αυτή λοιπόν αρχίζει από τον κεντρικό δρόμο Ευδήλου - Αγίου Κηρύκου, απέναντι σχεδόν από ένα από τα πιο γνωστά τοπόσημα του νησιού μας - το Φελλόδεντρο της Ικαρίας! Από εκεί, διασχίζοντας τον δρόμο, κατεβήκαμε στην όμορφα διαμορφωμένη πλατεία όπου γίνεται το φημισμένο πανηγύρι του χωριού τον Σεπτέμβρη, και εκεί ακριβώς στρίψαμε αριστερά σε ένα χωματόδρομο πλαισιωμένο από ωραία βλάστηση και στεγασμένο από πανύψηλα πλατάνια και άλλα ωραία δέντρα.

.

Δημοσιεύτηκε από Constantinos & Petros Sofikitis στις Τρίτη, 13 Ιανουαρίου 2015

Είναι σημαντικό εδώ να ακολουθεί κανείς την πρόχειρη σήμανση που κάναμε διότι, καθώς η διαδρομή διασχίζει τις κάτω γειτονιές του χωριού, ο δρόμος εναλλάσσεται με μονοπάτια και ελίσσεται μέσα σε μια λαγκαδιά που είναι μία από τις πιο όμορφες της Ικαρίας χάρη στα πολλά νερά που κατεβαίνουν από το Όρος Αθέρας που υψώνεται πάνω από το χωριό.
Σε κάποιο σημείο της διαδρομής, δίπλα σε ένα μαντρί, σταματάει ο αγροτικός δρόμος και αρχίζει το κανονικό μονοπάτι. Αν και σήμερα η επιφάνειά του έχει καλυφθεί σε πολλά σημεία από σκίνους, ρείκια και κουμαριές, πρόκειται για ένα εξαιρετικά φαρδύ λιθόστρωτο που κατεβαίνει με ομαλές κλίσεις και πολλά ζιγκ-ζαγκ τραβερσάροντας την δεξιά (ανατολική) πλαγιά της χαράδρας. Πραγματικά θα άξιζε να καθαριστεί από τους θάμνους, αν όχι για άλλο λόγο, μόνο και μόνο για να αναδειχτεί αυτό το σημαντικό έργο ξηρής λιθοδομής και να τιμηθούν οι ανώνυμοι σπουδαίοι μάστορες που το κατασκεύασαν.
Γιατί όμως έγινε αυτό το μεγάλο έργο μέσα σε αυτήν την ερημιά, όπως μας φαίνεται σήμερα; Ο λόγος είναι ότι μέχρι την δεκαετία του 1960 περίπου στην περιοχή αυτή, χάρη στα πυκνά δάση του βουνού, οι κάτοικοι παρήγαγαν μεγάλες ποσότητες ξυλοκάρβουνου

τις οποίες εξήγαγαν με καΐκια που πλησίαζαν για να φορτώσουν στη μικρή παραλία του ορμίσκου του Αύλακα. Ήταν ανάγκη λοιπόν να κατασκευαστεί ένα καλός δρόμος για τα βαρυφορτωμένα μουλάρια που κατέβαιναν εκεί. Όμως κι αυτό ακόμα δεν ήταν αρκετό. Η χαράδρα του Αύλακα καθώς κλείνει σιγά-σιγά κατεβαίνοντας προς τη θάλασσα, λίγο πριν τον ορμίσκο στενεύει τόσο πολύ ώστε δεν αφήνει χώρο για μονοπάτι. Έτσι, στην δεκαετία του 1930, σε αυτήν την κλεισούρα, ακριβώς πάνω από την παραλία, χάρη στη χορηγία μιας Ικαριώτισας από την Αίγυπτο, κατασκευάστηκε το ωραίο πέτρινο γεφύρι που βλέπουμε σήμερα, το οποίο, λόγω και της σπάνιας θέσης που είναι κτισμένο, αποτελεί μοναδικό αξιοθέατο. Αυτό μαζί με το ερειπωμένο σπιτάκι των εργατών και την αποθήκη του ξυλοκάρβουνου στέκουν εκεί ως ενθυμήματα της βιοπάλης και επίπονου τρόπου ζωής των ανθρώπων του νησιού μας σε παλαιότερες εποχές.

Τι βλέπουμε, τι προσέχουμε και τι κάνουμε σήμερα αν περπατήσουμε αυτήν τη διαδρομή:

➽ Αν και περιέχεται στον πεζοπορικό χάρτη της Ικαρίας των εκδόσεων ΑΝΑΒΑΣΗ η διαδρομή δεν παρουσιάζει δυσκολία για να την ακολουθήσει κανείς αφού το καλογραμμένο μονοπάτι κινείται σε μία περίπου ευθεία γραμμή από το βουνό προς τη θάλασσα, ενώ ήδη έχει γίνει μια στοιχειώδης σηματοδότηση.
➽ Προσοχή χρειάζεται α) ώστε να μη χαθεί κανείς στα διάφορα δρομάκια στις κάτω γειτονιές του χωριού ώσπου να μπει στο μονοπάτι, και β) να έχει κανείς καλά παπούτσια, μακρύ παντελόνι και ένα γερό μπαστούνι γιατί σε πολλά σημεία, όπως είπαμε, η παλιά ρύμη έχει καλυφθεί από θάμνους.
➽ Η διάρκεια της κατάβασης είναι μία ώρα περίπου, ενώ της ανάβασης είναι λίγο μεγαλύτερη.
➽ Η χαράδρα είναι καταπράσινη, υγρή και σκοτεινή ιδιαίτερα τον χειμώνα, οπότε αφθονούν τα μανιτάρια.
➽ Αν και τοπίο σε πολλούς φαίνεται άγριο, ο ορμίσκος του Αύλακα έχει πεντακάθαρα νερά και προσφέρεται για κολύμπι και καταδύσεις, ενώ την άνοιξη και νωρίς το καλοκαίρι αξίζει κανείς να αναζητήσει τις αγγελολιβάδες του ποταμού οι οποίες απέχουν ελάχιστα από την παραλία

Αυτά είχαμε να πούμε για αυτή τη διαδρομή και σας την προτείνουμε ελπίζοντας κάποια στιγμή να μας δοθεί η ευκαιρία να την καθαρίσουμε από τους θάμνους που δυσκολεύουν την πορεία και κρύβουν την ομορφιά της.

ΛΕΥΚΩΜΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ

 

Αυλάκι < αὐλάκιον < αὖλαξ < αύλακας = τεχνητό ή φυσικό βαθούλωμα στο έδαφος, που εκτείνεται σε μήκος και μέσα στο οποίο...

Δημοσιεύτηκε από Ορειβατικός Πεζοπορικός Σύλλογος Ικαρίας στις Σάββατο, 6 Ιανουαρίου 2024

Αύλακας- Μονοκάμπι Ένα έργο του Σταματης Σταματης

Δημοσιεύτηκε από Αγία Σοφία στις Δευτέρα, 8 Ιανουαρίου 2024

🔺🔺🔺

Σχόλια, ερωτήσεις και πληροφορίες εδώ ή στο μέηλ μας καθώς και στη σελίδα "Ορειβατικός Πεζοπορικός Σύλλογος Ικαρίας" και το γκρουπ "Ορειβάτες Πεζοπόροι Ικαρίας"
στο facebook.

Σάββατο, 6 Ιανουαρίου 2024

 

 

.