Translate

ΟΠΣ Ικαρίας στο Φλικρ

Πέμπτη 9 Δεκεμβρίου 2010

Όλα άλλαξαν στη Χάλαρη μετά την πλημμύρα


Λευτέρης Λίνα Μιχάλης Γιώργος
http://users.hol.gr/~aeikaria/enter%20big.jpgΝα σκάσει το γινάτι των σκεπτικιστών! Τα καταφέραμε!
Αφήνοντας ελιές, μεροκάματα και ξενύχτια, προχτές 7 Δεκέμβρη πήγαμε για εποπτεία της post flash flood κατάστασης στη Χάλαρη τρεις του Δ.Σ. του Ορειβατικού Πεζοπορικού Συλλόγου, ένας παλιός γνωστός, περιβαλλοντολόγος (δουλεύει σε ΜΚΟ) που γνωρίζει την Ικαρία, κι ακόμα ένας καλός φίλος που τόσες φορές έχει βοηθήσει με τα μονοπάτια και άλλες εθελοντικές δουλειές.

Ξεκινήσαμε να ανηφορίζουμε όχι από την εκβολή του ποταμού στο Να, αλλά  από πιο ψηλά από το γεφύρι του δρόμου. Κάποτε εκεί ήταν η πινακίδα "NATURA2000 - Το μονοπάτι της Χάλαρης... κτλ" Αιωνία της η μνήμη. Ένας γίγαντας την πάτησε. Και η αρχή του μονοπατιού... απλά δεν υπάρχει.


Η post flash flood κατάσταση

Γενικά η κατάσταση περιγράφεται πολύ εύκολα. Αυτό που ξέραμε ως Χάλαρη είναι τώρα... ένα νέο ποτάμι! Άλλαξε τόσο ώστε σε μερικά σημεία με δυσκολία μπορεί κανείς να θυμηθεί πως ήταν πριν.

Αποψιλωμένη διαπλατυμένη επίπεδη

Ήταν σαν πολλές μαζί τεράστιες μπουλντόζες να πέρασαν η μια πίσω απ' την άλλη μέσα από την κοίτη του ποταμού. Ήταν μια ισοπεδωτική κατεβασιά. Ο χώρος έχει “αναδομηθεί” σε τέτοιο βαθμό και με τέτοιο τρόπο που δεν σκεφτήκαμε “πωπω καταστροφή!”. Απλά κοιτούσαμε άναυδοι την τεράστια αλλαγή. Ένα νέο τοπίο! Ένας ξένος μάλιστα πρωτόφερτος θα νόμιζε πως ήταν πάντα έτσι!

ένα νέο πλατύ ποτάμι

Τι άλλαξε;

1) Στην αρχή το μονοπάτι, όσο τουλάχιστον βρισκόταν κοντά στην κοίτη, έχει καταστραφεί. Ευτυχώς από ένα σημείο και μετά ανηφορίζει και τραβερσάρει την ανατολική πλαγιά. Από τη διασταύρωση και μετά είναι μάλλον εντάξει.

Η διασταύρωση

2) Καταρράκτες, καταρρακτάκια, λιβάδες κι αγγελολιβάδες δεν υπάρχουν πια. Αν που και που έχουν μείνει κάποιοι μεγάλοι βράχοι που δεν κομματιάστηκαν, σε γενικές γραμμές ο ποταμός ρέει ανεμπόδιστος, “ίσιος”, χωρίς να στρίβει ή να λιμνάζει.

Μια λιβάδα γεμάτη άμμο

3) Η κοίτη έχει ισοπεδωθεί σχεδόν και έχει γεμίσει χαλίκια, πέτρες κι άμμο. Έτσι περπατούσαμε με άνεση στις αμμούδες εκεί που άλλοτε χρειαζόταν να σκαρφαλώνουμε. Επιπλέον η κοίτη τώρα είναι πολύ πλατύτερη. Η κατεβασιά “ξύρισε” τις όχθες με αποτέλεσμα να γίνουν πιο απότομες. Η Χάλαρη -στο κομμάτι τουλάχιστον που είδαμε- θυμίζει “σωληνωτό” φαράγγι, σαν μερικά της Εύβοιας, Κρήτης και Πελοποννήσου, με όχθες απότομες και κοίτη πλατιά, επίπεδη κι αμμουδερή.

Οι όχθες "ξυρίστηκαν"

4) Η κατεβασιά έπλυνε το φαράγγι. Το νερό της Χάλαρης τώρα είναι πεντακάθαρο, γαλαζοπράσινο, χωρίς λάσπες και σαπίλες (“ιλύς”) που σωρεύονταν στην κοίτη επί δεκαετίες. Το μεγαλύτερο μέρος της ιλύος κατέληξε στη θάλασσα, ενώ ένα μεγάλο επίσης μέρος κατακάθισε στη λιμνοθάλασσα στις εκβολές του ποταμού στο Να.

πολύ καθαρό νερό χωρίς λάσπη

5) Πιο ψηλά από τις όχθες και την κοίτη, όπου οι πλαγιές ήταν δασωμένες, δεν έγιναν κατολισθήσεις και η βλάστηση διασώθηκε. Είναι περίεργο μόνο που επειδή η κοίτη ισοπεδώθηκε και διαπλατύνθηκε, φαίνεται σαν οι πλαγιές του φαραγγιού να απομακρύνθηκαν!

Ο Γιώργος εξηγεί πως είχαμε φτιάξει το φράγμα και για ποιο σκοπό

6) Το όμορφο μικρό φράγμα που είχε φτιαχτεί με τα χέρια το 2007 φυσικά δεν άντεξε και υποχώρησε. Πως θα ήταν δυνατόν άλλωστε. Πάλι καλά που κράτησε τόσα χρόνια, έχοντας πετύχει το σκοπό του. Σ' εκείνο το σημείο η βλάστηση, αν και ταλαιπωρημένη από την κατεβασιά, ήταν πιο πιο πλούσια από άλλα σημεία της κοίτης.


πεύκο ξεφλουδισμένο απ' το νερό
νέες φύτρες στη ρίζα του κομένου πλατανιού

7) Χάλαρη ίσον Χαλασμός. Ο στροβιλισμός “κούρεψε” τα περισσότερα δέντρα σε όλο το μήκος της κοίτης του ποταμού. Άλλα έριξε κάτω, άλλα “τα πήρε και τα σήκωσε” κι όσα έμειναν στη θέση τους τα κλάδεψε και τα ξεφλούδισε. ”Ένας απίστευτος όγκος ξυλόμαζας πήρε δρόμο για τη θάλασσα. Η μάζα αυτή για μέρες έπλεε στα ανοιχτά ανάμεσα Να κι Αρμενιστή ώσπου βούλιαξε και χάθηκε. Ήταν πεύκα, σκλήθρα, σημύδες και πλατάνια που σκίαζαν την κοίτη. Στο φαράγγι τώρα έχει “ξημερώσει” κι ο ήλιος έλαμπε πάνω απ' τα κεφάλια μας. Παρ' όλα αυτά, στη φύση όμως δεν υπάρχει τέλειος θάνατος. Οι ρίζες των πλατανιών (πολυπλόκαμες, στερεωμένες γερά μέσα στους βράχους) είναι στη θέση τους και ζουν! Και πετάνε φύτρες! Επίσης ζουν όλα τα μικρά “φυτά που λυγάνε” -λυγαριές, πικροδάφνες, σκίνοι και μυρτιές.

κι άλλες φύτρες σε άλλη ρίζα


8) Ωστόσο, αν στα παραπάνω ένας περιβαλλοντιστής δεν βλέπει παρά μια μεγάλη, πλην φυσική μεταβολή, υπάρχει στο φαράγγι κάτι “ξένο” κι αφύσικο. Είναι τα διαλυμένα λάστιχα (σωλήνες υδροληψίας) που τα έκανε σκουπίδια ο μανιασμένος ποταμός. Κουβάρια πιασμένα στα δέντρα και στους βράχους, μασούρια που πλέουν στο βυθό της κοίτης, “φίδια” που ξεπετάγονται απ' την άμμο, τα άπειρα κομμένα κι άχρηστα πια λάστιχα κυριολεκτικά προκαλούν το μάτι. Είναι μια πολύ άσχημη εικόνα αλλά και παράγοντας περιβαλλοντικής υποβάθμισης.


Κάνουν ζημιά στα εναπομείναντα δέντρα, βαραίνοντας και στραγγαλίζοντάς τα.


Επίσης, καθώς μπερδεύονται παντού, μπορούν να δημιουργήσουν κι άλλες πλημμύρες και καταστροφές στην κοίτη.



Και τέλος, ως σκουπίδια κάποτε αλλά σίγουρα θα καταλήξουν να στολίζουν τη παραλία του Να.


Σ' αυτό το τελευταίο θέμα αποφασίσαμε να προτείνουμε παρέμβαση.


Τα πολλά λάστιχα ήταν πάντα από τα κυριότερα προβλήματα της Χάλαρης. Γι' αυτό, κατά καιρούς διάφορες ομάδες -υπεύθυνα ή ανεύθυνα- είχαν μαζέψει λάστιχα που είχαν γίνει σκουπίδια ή/και είχαν εγκαταλειφθεί από τους ιδιοκτήτες τους στον ποταμό. Τώρα όμως σχεδόν όλα είναι σκουπίδια. Ίσως είναι μια μοναδική ευκαιρία να δοθεί μια οριστική λύση στο πρόβλημα. Ο ποταμός να απαλλαγεί από τα λάστιχα, να μην ξαναμπούν και βέβαια, ... να μην ξανακαταστραφούν. Στο κάτω-κάτω, δεν είναι και φτηνά. Κοστίζουν μια περιουσία, χώρια το κόστος της τοποθέτησης. Ας μη συνεχιστεί αυτός ο φαύλος κύκλος.


Αποφασίσαμε λοιπόν, αφού συνεννοηθούμε μεταξύ μας αρχικά, να προτείνουμε στο νέο ενιαίο Δήμο Ικαρίας

1ο) να ολοκληρωθεί το δίκτυο άρδευσης από το Φράγμα της Χάλαρης ώστε να εξυπηρετηθεί ο Νας κι οι Κάτω Ράχες και να μην υπάρχει πια ανάγκη για υδροληψία μέσα απ' τον ποταμό, και

2ο) να οργανωθεί μια μεγάλη εθελοντική επιχείρηση για να μαζευτούν τα σκουπιδο-λάστιχα. και να πάνε για ανακύκλωση. Σ' αυτή την επιχείρηση που βλέπουμε να γίνεται κατά την άνοιξη του 2011, θέλουμε να καλέσουμε εθελοντές από Ικαρία, Αθήνα και όπου αλλού, ανθρώπους που γνωρίζουν και αγαπούν το φαράγγι, καθώς και άλλους καινούριους που θέλουν να το μάθουν και να το αγαπήσουν.


Θα καλέσουμε επίσης -κι ο Δήμος ελπίζουμε να βοηθήσει σ' αυτό- και τους ιδιοκτήτες των λάστιχων να έρθουν και να μαζέψουν όποιο κομμάτι πιθανώς τους είναι χρήσιμο και δίνοντας πληροφορίες να μη κάνουμε καμιά ζημιά σε κάποιο άλλο.


Περιμένουμε επίσης τους ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό στο Να. Τα κουβάρια τα διαλυμένα λάστιχα και άλλα σκουπίδια κάθε άλλο παρά “τουριστικό αξιοθέατο” μπορεί να θεωρηθεί, γι' αυτό ελπίζουμε να μας βοηθήσουν.


Γενικά θα προσπαθήσουμε “η νέα Χάλαρη” να είναι ξανά ένα άγριο ποτάμι κι ένα μεγαλόπρεπο φαράγγι. Όχι ένας σκουπιδότοπος. Να βγάλουμε τα σκουπίδια, κι από κει και πέρα η φύση ας κάνει τη δουλειά της.


Περιμένουμε λοιπόν το Γενάρη που θα συσταθεί ο νέος Δήμος να κάνουμε την πρόταση για τον καθαρισμό του ποταμού. Θα μάθετε νεότερα σ' αυτό το μπλογκ.

11 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Με κάθε σεβασμό στα ήθη έθιμα, παραδόσεις, μπούρου μπούρου, για την κατάσταση φταίνε πολύ τα πανηγύρια του καλοκαιριού. Δε γίνεται ένα παραδοσιακό μενού με κατσικίσιο κρέας που σχεδιάστηκε για 50-100 άτομα να εφαρμόζεται για να χορτάσουν 5000! Και από 10-20 πανηγύρια τον Αύγουστο να έχουν γίνει 500! Η παρέα μου, το ξέρεις, στηρίζει τα πανηγύρια.

http://egotoagrimi.files.wordpress.com/2010/05/proespera-1.jpg

Όμως τρώμε ότι άλλο εκτός από κρέας κι έχουμε τη συνείδησή μας ήσυχη απέναντι στο περιβάλλον.

Hiking & Trekking Ikaria είπε...

Άγγελε μπράβο για το εκτενές ρεπορτάζ...από τον τόπο του "εγκλήματος".
Ισως καλύτερα τελικά που πάει για άνοιξη η παρέμβαση.Θα προκαλέσουμε μεγάλη κινητοποίηση.

Τηρήματα είπε...

Συναισθήματα ανάμεικτα... Λύπη γι' αυτά που χάθηκαν για πάντα αλλά και ελπίδα για την αναγέννηση που τελικά ίσως συμβεί.
Πάντως σίγουρα χαρά για το ότι υπάρχουν στο νησί άτομα με τόση αγάπη για τη φύση και τον τόπο. Όποτε το οργανώσετε, θα είμαστε εκεί. Πιστεύω.

Ορειβατικός Πεζοπορικός Σύλλογος Ικαρίας είπε...

Μπράβο, αγρίμι μας. Όντως έκανες καλό λογαριασμό. Το σχόλιό σου το ανακοίνωσα στο save nas. Έτσι είναι η κατάσταση. Κι είναι εντελώς ανώμαλη. Αν και μ' αρέσει πολύ το πανηγυρίσιο κρέας, κι εγώ προσωπικά θα απέχω στο εξής. Ήδη σε δυο "ιδιωτικά" πανηγύρια (δηλ. που δεν τα διοργανώνουν οι κλασικοί σύλλογοι των χωριών αλλά ομάδες και οικογένειες) στον Σταύλο και στο Κουνιάδο το μενού δεν είχε κατσίκι του βουνού και το διαφήμιζαν ότι δεν είχε! Είχαν κάτι τρομερές άλλες νοστιμιές της Καριώτικης κουζίνας, τόσο καλές που νόμιζα πως είχες μαγειρέψει εσύ!:D
--------------------

@ Hiking&Trekking Ikaria:
Μεγάλη κινητοποίηση; Λες;
Μήπως να το κάναμε τον Αύγουστο
να γινόταν τζερτζελές;

(ουπς, ρίβα!)
Τέλος πάντων, μακάρι...
---------------------
@Τιρήματα: Στην Ικαρία δεν λείπουν οι άνθρωποι που αγαπούν τον τόπο τους. Λείπουν οι άνθρωποι που να τον ξέρουν καλά ή τέλος πάντων να προσπαθούν να τον μάθουν. Δεν είναι εύκολο πράγμα βέβαια, γιατί είναι ένα "όχι κλασικό νησί", δύσκολο, περίπλοκο και με μεγάλες αντιθέσεις. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε με το Σύλλογό μας. Δηλαδή, έχουμε βασικά "εκπαιδευτικό" προσανατολισμό. Ωστόσο, να μου μας προέκυψε περιβαλλοντική δουλειά και μάλιστα απ' τις πιο άχαρες: ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ!
Στην εθελοντική δουλειά θα ήστε πολύ ευπρόσδεκτος/η.

υ.γ. δοκίμασα και δεν μπόρεσα να αφήσω σχόλιο στο μπλογκ σας. Ήταν πολύ ενδαφέρουσα η καταχώρηση για τους ατσίρους και ποιός τους είχε βάλει στο μονοπάτι της οροσειράς.

Ανώνυμος είπε...

Κοιτατε τη φωτεινη πλευρα. Τωρα μπορειτε επιτελους το Μονοπατι της Χαλαρης να ακολουθει τη κοιτη διπλα στις οχθες του νερου απο το Να μεχρι ψηλα! Αυτο δεν θελαμε παντα;

φιλια

Ορειβατικός Πεζοπορικός Σύλλογος Ικαρίας είπε...

!!! Μ' αιφνιδίασες !!!
Εδώ που τα λέμε...
ναι, αυτό θέλαμε απ' την αρχή και δεν έγινε "για τούτο και για κείνο" κτλ. Αλλά τώρα; Μμμμ... πρέπει να το δούμε. Λες; Θα είναι πολύ καλό. Και θα ανατρέψει πολλά αρνητικά.
Και να σου πω ρε Λένη. Η επίσκεψή σου στο μπλογκ με ενέπνευσε και μου 'ρθε (ήταν σαν να μου 'στειλες) μια καλή ιδέα κι έγραψα στο save-nas για δράση τα Χριστούγεννα. Αν αρέσει, θα ενημερώσω.

Angelos είπε...

Σαλεμένο Πατατάτο Σώζει Δάση (και τα σχόλια)
Παντελώς άσχετο, ωστόσο "απ' αλλού" σχετικό! Μην το χάσετε!

afro είπε...

Πολύ καλό το άρθρο, μπράβο σας!

Οταν είχε πρωτογίνει το γεγονός και πήγα μία βόλτα στον ποταμό, η εικόνα ήταν δύσκολη!

Οι φωτογραφίες που βλέπω τώρα έχουν μία αισιόδοξη νότα...νέα βλασταράκια!

η φύση ξέρει να κάνει καλά την δουλειά της..αλλά και η δική μας συμβολή θα βοηθήσει! :)

Λοιπόν, μέσα για τον καρθαρισμό! Να μας κρατήσετε ενήμερους...και είμαι σίγουρη οτι θα έρθουν και οι υπόλοιποι κάτοικοι του Να!

Ορειβατικός Πεζοπορικός Σύλλογος Ικαρίας είπε...

Πολύ ωραία λοιπόν. Ετοίμασε γαλοτσάκια ή/και μαγιώ. Τα αγόρια κόβουν τα χαλασμένα λάστιχα και τα κορίτσια τα κουβαλάνε ένα ένα κομμάτι. Υπόψη όμως -δεν ξέρω αν είσαι Ικαριώτης/ισσα- η δουλειά πρέπει να γίνει πρωί, έτσι; :p

Λουίζα είπε...

Εξαιρετική η ιδέα της ομάδας εθελοντισμού. Να είστε σίγουροι ότι θα προσφερθούν και πολλοί λάτρεις της Ικαρίας που δε μένουν μόνιμα στο νησί.
Ήδη τα μέλη της εθελοντικής πρωτοβουλίας που φροντίζουν το δάσος του Συγγρού στο Μαρούσι (ερωτευμένοι ο καθ' ένας με την Ικαρία για το δικό του λόγο) έχουν ενθουσιαστεί με την ιδέα.
Πείτε το έγκαιρα και φτάσαμε με πλήρη εξοπλισμό και πολύ όρεξη.

Ορειβατικός Πεζοπορικός Σύλλογος Ικαρίας είπε...

Ευχαριστούμε πολύ Λουίζα!
Η περίπτωση του δάσους Συγγρού είναι πασίγνωστη και θα είναι τιμή μας κάποιοι από σας να συμμετάσχουν στην εθελοντική δουλειά μας. Θα έχουμε και πολλά να πούμε.
Κάντε "subscribe" σ' αυτό το blog και η ειδοποίηση για τη δουλειά θα σας έρθει αυτομάτως μέσω μέιλ.