 |
| Λευτέρης Λίνα Μιχάλης Γιώργος |
Να σκάσει το γινάτι των σκεπτικιστών! Τα καταφέραμε!
Αφήνοντας ελιές, μεροκάματα και ξενύχτια, προχτές 7 Δεκέμβρη πήγαμε για εποπτεία της post flash flood κατάστασης στη Χάλαρη τρεις του Δ.Σ. του Ορειβατικού Πεζοπορικού Συλλόγου, ένας παλιός γνωστός, περιβαλλοντολόγος (δουλεύει σε ΜΚΟ) που γνωρίζει την Ικαρία, κι ακόμα ένας καλός φίλος που τόσες φορές έχει βοηθήσει με τα μονοπάτια και άλλες εθελοντικές δουλειές.Ξεκινήσαμε να ανηφορίζουμε όχι από την εκβολή του ποταμού στο Να, αλλά από πιο ψηλά από το γεφύρι του δρόμου. Κάποτε εκεί ήταν η πινακίδα "NATURA2000 - Το μονοπάτι της Χάλαρης... κτλ" Αιωνία της η μνήμη. Ένας γίγαντας την πάτησε. Και η αρχή του μονοπατιού... απλά δεν υπάρχει.
 | |
| Η post flash flood κατάσταση |
Γενικά η κατάσταση περιγράφεται πολύ εύκολα. Αυτό που ξέραμε ως Χάλαρη είναι τώρα... ένα νέο ποτάμι! Άλλαξε τόσο ώστε σε μερικά σημεία με δυσκολία μπορεί κανείς να θυμηθεί πως ήταν πριν.
 |
| Αποψιλωμένη διαπλατυμένη επίπεδη |
Ήταν σαν πολλές μαζί τεράστιες μπουλντόζες να πέρασαν η μια πίσω απ' την άλλη μέσα από την κοίτη του ποταμού. Ήταν μια ισοπεδωτική κατεβασιά. Ο χώρος έχει “αναδομηθεί” σε τέτοιο βαθμό και με τέτοιο τρόπο που δεν σκεφτήκαμε “πωπω καταστροφή!”. Απλά κοιτούσαμε άναυδοι την τεράστια αλλαγή. Ένα νέο τοπίο! Ένας ξένος μάλιστα πρωτόφερτος θα νόμιζε πως ήταν πάντα έτσι!
 |
| ένα νέο πλατύ ποτάμι |
Τι άλλαξε;
1) Στην αρχή το μονοπάτι, όσο τουλάχιστον βρισκόταν κοντά στην κοίτη, έχει καταστραφεί. Ευτυχώς από ένα σημείο και μετά ανηφορίζει και τραβερσάρει την ανατολική πλαγιά. Από τη διασταύρωση και μετά είναι μάλλον εντάξει.
 |
| Η διασταύρωση |
2) Καταρράκτες, καταρρακτάκια, λιβάδες κι αγγελολιβάδες δεν υπάρχουν πια. Αν που και που έχουν μείνει κάποιοι μεγάλοι βράχοι που δεν κομματιάστηκαν, σε γενικές γραμμές ο ποταμός ρέει ανεμπόδιστος, “ίσιος”, χωρίς να στρίβει ή να λιμνάζει.
 |
| Μια λιβάδα γεμάτη άμμο |
3) Η κοίτη έχει ισοπεδωθεί σχεδόν και έχει γεμίσει χαλίκια, πέτρες κι άμμο. Έτσι περπατούσαμε με άνεση στις αμμούδες εκεί που άλλοτε χρειαζόταν να σκαρφαλώνουμε. Επιπλέον η κοίτη τώρα είναι πολύ πλατύτερη. Η κατεβασιά “ξύρισε” τις όχθες με αποτέλεσμα να γίνουν πιο απότομες. Η Χάλαρη -στο κομμάτι τουλάχιστον που είδαμε- θυμίζει “σωληνωτό” φαράγγι, σαν μερικά της Εύβοιας, Κρήτης και Πελοποννήσου, με όχθες απότομες και κοίτη πλατιά, επίπεδη κι αμμουδερή.
 |
| Οι όχθες "ξυρίστηκαν" |
4) Η κατεβασιά έπλυνε το φαράγγι. Το νερό της Χάλαρης τώρα είναι πεντακάθαρο, γαλαζοπράσινο, χωρίς λάσπες και σαπίλες (“ιλύς”) που σωρεύονταν στην κοίτη επί δεκαετίες. Το μεγαλύτερο μέρος της ιλύος κατέληξε στη θάλασσα, ενώ ένα μεγάλο επίσης μέρος κατακάθισε στη λιμνοθάλασσα στις εκβολές του ποταμού στο Να.
 |
| πολύ καθαρό νερό χωρίς λάσπη |
5) Πιο ψηλά από τις όχθες και την κοίτη, όπου οι πλαγιές ήταν δασωμένες, δεν έγιναν κατολισθήσεις και η βλάστηση διασώθηκε. Είναι περίεργο μόνο που επειδή η κοίτη ισοπεδώθηκε και διαπλατύνθηκε, φαίνεται σαν οι πλαγιές του φαραγγιού να απομακρύνθηκαν!
 |
| Ο Γιώργος εξηγεί πως είχαμε φτιάξει το φράγμα και για ποιο σκοπό |
6) Το όμορφο μικρό φράγμα που είχε φτιαχτεί με τα χέρια το 2007 φυσικά δεν άντεξε και υποχώρησε. Πως θα ήταν δυνατόν άλλωστε. Πάλι καλά που κράτησε τόσα χρόνια, έχοντας πετύχει το σκοπό του. Σ' εκείνο το σημείο η βλάστηση, αν και ταλαιπωρημένη από την κατεβασιά, ήταν πιο πιο πλούσια από άλλα σημεία της κοίτης.
 |
| πεύκο ξεφλουδισμένο απ' το νερό |
 |
| νέες φύτρες στη ρίζα του κομένου πλατανιού |
7) Χάλαρη ίσον Χαλασμός. Ο στροβιλισμός “κούρεψε” τα περισσότερα δέντρα σε όλο το μήκος της κοίτης του ποταμού. Άλλα έριξε κάτω, άλλα “τα πήρε και τα σήκωσε” κι όσα έμειναν στη θέση τους τα κλάδεψε και τα ξεφλούδισε. ”Ένας απίστευτος όγκος ξυλόμαζας πήρε δρόμο για τη θάλασσα. Η μάζα αυτή για μέρες έπλεε στα ανοιχτά ανάμεσα Να κι Αρμενιστή ώσπου βούλιαξε και χάθηκε. Ήταν πεύκα, σκλήθρα, σημύδες και πλατάνια που σκίαζαν την κοίτη. Στο φαράγγι τώρα έχει “ξημερώσει” κι ο ήλιος έλαμπε πάνω απ' τα κεφάλια μας. Παρ' όλα αυτά, στη φύση όμως δεν υπάρχει τέλειος θάνατος. Οι ρίζες των πλατανιών (πολυπλόκαμες, στερεωμένες γερά μέσα στους βράχους) είναι στη θέση τους και ζουν! Και πετάνε φύτρες! Επίσης ζουν όλα τα μικρά “φυτά που λυγάνε” -λυγαριές, πικροδάφνες, σκίνοι και μυρτιές.
 | ||
| κι άλλες φύτρες σε άλλη ρίζα |
8) Ωστόσο, αν στα παραπάνω ένας περιβαλλοντιστής δεν βλέπει παρά μια μεγάλη, πλην φυσική μεταβολή, υπάρχει στο φαράγγι κάτι “ξένο” κι αφύσικο. Είναι τα διαλυμένα λάστιχα (σωλήνες υδροληψίας) που τα έκανε σκουπίδια ο μανιασμένος ποταμός. Κουβάρια πιασμένα στα δέντρα και στους βράχους, μασούρια που πλέουν στο βυθό της κοίτης, “φίδια” που ξεπετάγονται απ' την άμμο, τα άπειρα κομμένα κι άχρηστα πια λάστιχα κυριολεκτικά προκαλούν το μάτι. Είναι μια πολύ άσχημη εικόνα αλλά και παράγοντας περιβαλλοντικής υποβάθμισης.
Κάνουν ζημιά στα εναπομείναντα δέντρα, βαραίνοντας και στραγγαλίζοντάς τα.
Επίσης, καθώς μπερδεύονται παντού, μπορούν να δημιουργήσουν κι άλλες πλημμύρες και καταστροφές στην κοίτη.
Και τέλος, ως σκουπίδια κάποτε αλλά σίγουρα θα καταλήξουν να στολίζουν τη παραλία του Να.
Σ' αυτό το τελευταίο θέμα αποφασίσαμε να προτείνουμε παρέμβαση.
Τα πολλά λάστιχα ήταν πάντα από τα κυριότερα προβλήματα της Χάλαρης. Γι' αυτό, κατά καιρούς διάφορες ομάδες -υπεύθυνα ή ανεύθυνα- είχαν μαζέψει λάστιχα που είχαν γίνει σκουπίδια ή/και είχαν εγκαταλειφθεί από τους ιδιοκτήτες τους στον ποταμό. Τώρα όμως σχεδόν όλα είναι σκουπίδια. Ίσως είναι μια μοναδική ευκαιρία να δοθεί μια οριστική λύση στο πρόβλημα. Ο ποταμός να απαλλαγεί από τα λάστιχα, να μην ξαναμπούν και βέβαια, ... να μην ξανακαταστραφούν. Στο κάτω-κάτω, δεν είναι και φτηνά. Κοστίζουν μια περιουσία, χώρια το κόστος της τοποθέτησης. Ας μη συνεχιστεί αυτός ο φαύλος κύκλος.
Αποφασίσαμε λοιπόν, αφού συνεννοηθούμε μεταξύ μας αρχικά, να προτείνουμε στο νέο ενιαίο Δήμο Ικαρίας
1ο) να ολοκληρωθεί το δίκτυο άρδευσης από το Φράγμα της Χάλαρης ώστε να εξυπηρετηθεί ο Νας κι οι Κάτω Ράχες και να μην υπάρχει πια ανάγκη για υδροληψία μέσα απ' τον ποταμό, και
2ο) να οργανωθεί μια μεγάλη εθελοντική επιχείρηση για να μαζευτούν τα σκουπιδο-λάστιχα. και να πάνε για ανακύκλωση. Σ' αυτή την επιχείρηση που βλέπουμε να γίνεται κατά την άνοιξη του 2011, θέλουμε να καλέσουμε εθελοντές από Ικαρία, Αθήνα και όπου αλλού, ανθρώπους που γνωρίζουν και αγαπούν το φαράγγι, καθώς και άλλους καινούριους που θέλουν να το μάθουν και να το αγαπήσουν.
Θα καλέσουμε επίσης -κι ο Δήμος ελπίζουμε να βοηθήσει σ' αυτό- και τους ιδιοκτήτες των λάστιχων να έρθουν και να μαζέψουν όποιο κομμάτι πιθανώς τους είναι χρήσιμο και δίνοντας πληροφορίες να μη κάνουμε καμιά ζημιά σε κάποιο άλλο.
Περιμένουμε επίσης τους ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό στο Να. Τα κουβάρια τα διαλυμένα λάστιχα και άλλα σκουπίδια κάθε άλλο παρά “τουριστικό αξιοθέατο” μπορεί να θεωρηθεί, γι' αυτό ελπίζουμε να μας βοηθήσουν.
Γενικά θα προσπαθήσουμε “η νέα Χάλαρη” να είναι ξανά ένα άγριο ποτάμι κι ένα μεγαλόπρεπο φαράγγι. Όχι ένας σκουπιδότοπος. Να βγάλουμε τα σκουπίδια, κι από κει και πέρα η φύση ας κάνει τη δουλειά της.
Περιμένουμε λοιπόν το Γενάρη που θα συσταθεί ο νέος Δήμος να κάνουμε την πρόταση για τον καθαρισμό του ποταμού. Θα μάθετε νεότερα σ' αυτό το μπλογκ.
Αναρτήσεις
